Verdachten voortaan verplicht aanwezig in rechtszaal

NEDERLAND – Slachtoffers of nabestaanden moeten de kans hebben om een verdachte te vertellen wat het misdrijf bij hen heeft aangericht. Verdachten van ernstige zeden- en geweldsmisdrijven moeten daarom verplicht aanwezig zijn op de zitting en bij de uitspraak in hun strafzaak. Dat wordt mogelijk door de Wet uitbreiding slachtofferrechten van minister Dekker voor Rechtsbescherming, waar de Eerste Kamer vandaag mee heeft ingestemd.

Nu is het aan verdachten zelf om te bepalen of ze aanwezig zijn bij hun rechtszaak. In landen als Duitsland en Frankrijk is het verplicht voor verdachten van zwaardere delicten om aanwezig te zijn. Met deze wetswijziging wordt dat ook voor Nederland geregeld. Voor de verdachte zelf is het ook van belang dat hij meemaakt wat op de zitting gebeurt en wat procesdeelnemers zeggen. Als de verdachte aanwezig is kunnen rechter en officier van justitie de verdachte zelf ook ondervragen. Dat draagt bij aan de waarheidsvinding omdat zij zelf een indruk krijgen van de persoon van de verdachte.

Minister Dekker:

“Het kan voor slachtoffers uitermate pijnlijk zijn als ze hun verhaal moeten doen tegen een lege stoel. Zeker bij ernstige zaken is het daarom niet meer dan normaal dat een verdachte tijdens de zitting gewoon aanwezig is.”

Uitbreiding spreekrecht voor stieffamilie en bij tbs
Stieffamilie van een overleden slachtoffer krijgt voortaan ook spreekrecht. Zo komen ook de nabestaanden van kinderen uit een samengesteld gezin aan het woord. Het gaan dan niet alleen om stiefouders, maar ook stiefbroers en -zussen.

Het spreekrecht zal op een vast moment tijdens de terechtzitting waar de strafzaak wordt behandeld plaats vinden. Namelijk voorafgaand aan het requisitoir van de officier van justitie. Zo kan de officier daar rekening mee houden bij het formuleren van de strafeis.

Slachtoffers of nabestaanden krijgen tevens spreekrecht tijdens de tbs-verlengingszitting. Zo kunnen zij zelf tegen de rechter vertellen wat de terugkeer van de dader in de samenleving met hen doet, en waarom zij een contact- of straatverbod willen. Dit kan dan meewegen in de bijzondere voorwaarden die aan de voorwaardelijke beëindiging van tbs met dwangverpleging kunnen worden verbonden.

Uitbreiding voorschotregeling schadevergoeding
De nieuwe wet regelt ook dat de voorschotregeling voor slachtoffers en nabestaanden wordt uitgebreid. Nu kan de overheid al het resterende bedrag aan schadevergoeding voorschieten aan slachtoffers van misdrijven, als de dader het zelf niet (volledig) binnen 8 maanden heeft betaald. Die mogelijkheid wordt uitgebreid naar slachtoffers van alle strafbare feiten, zodat daar niet alleen misdrijven maar ook overtredingen onder vallen.

De datum van de inwerkingtreding van de wet wordt vastgesteld in overleg met de ketenorganisaties.